Niemand doet voor z’n plezier vervelend. Weet dat als iemand vervelend doet.

Uiteindelijk doet niemand voor z’n lol vervelend. Al kan het soms anders lijken. Ga maar na bij jezelf. Wanneer doe je vervelend? Als je niet lekker in je vel zit. Je niet op je gemak voelt. Gespannen, chagrijnig, boos bent. Je tekortgedaan voelt. Geen ruimte krijgt. Je niet gezien voelt. Niet tot je recht komt. Je niet erkend en gerespecteerd voelt. Redenen genoeg om je vervelend te voelen. En van de weeromstuit ook vervelend te gaan doen. Want het is maar een kleine stap van je vervelend voelen naar vervelend doen. Vaak gebeurt het ongemerkt. Je hebt niet eens in de gaten dat je vervelend doet. Laat staan hoe het komt. Ondertussen kan het wel lekker zijn om vervelend te doen. Terwijl je ook wel weet dat het niet echt bevredigend is. Weet dat als iemand vervelend doet. Dan zal er wel wat zijn. En vaak heeft dat niets met jou te maken. Je bent toevallig in de buurt van iemand die vervelend doet. Omdat je partner, ouder, kind, vriend, buur of collega bent. Dat is alles.

Read More

Verdoe je tijd niet aan het veranderen van anderen. Je gaat er niet over. En het lukt niet.

Heb jij zin om te veranderen? Waarschijnlijk niet. Heb je zin om te veranderen omdat een ander dat wil? Waarschijnlijk al helemaal niet. Veranderen doe je pas als het echt nodig is, als je een hele goeie reden hebt. Een reden die diep uit jezelf komt. Daar is urgentie voor nodig. Vastlopen in hoe je het gewend bent is een goeie reden. Of verlangen naar echt iets anders. Dat kan het begin van verandering zijn. Besteed je kostbare tijd en energie aan jezelf. En bemoei je ondertussen niet met een ander. Daar ga je je hoogstens machteloos en gefrustreerd door voelen. Want je gaat er niet over. Geniet van de kleine stapjes die je zelf elke dag kunt maken. Stapjes waar je van opknapt. En misschien dat een ander het oppikt. Er door aangestoken raakt, geïnspireerd zelfs. Maar doe het er niet om. Doe het voor jezelf. Uit liefde voor jezelf. Voor niemand anders dan jezelf. Egocentrisch? Nee hoor, als jij opknapt van een verandering waar het blijkbaar tijd voor is geef je de mensen om je heen vanzelf een kadootje. Een leukere jij – en daarvan wordt een ander blij.

Read More

Stop geen tijd in verloren zaken. En neem je verlies.

Weinig dingen zijn zo energieslurpend als bezig blijven met je verleden. Verleden waar je boos of verdrietig over bent. Terwijl je er niets meer aan kunt doen. Want het is al gebeurd. Het zuigt je leeg. Zonder dat je het in de gaten hebt. Want het lijkt of je er energie van krijgt. Elke keer als je het weer boven haalt voel je iets door je lijf gaan. Je kunt verslaafd raken aan het steeds weer naar boven halen. Het lijkt wel een ‘rush’, dat opgerakelde gevoel van boosheid of verdriet. Je omgeving zit er niet op te wachten. Die zijn na een tijdje wel klaar met je woede of weglachen, geklaag of stil verwijt. Wat kun je doen? Accepteren. Wat iets anders is dan berusten. Accepteren is erkennen dat iets gebeurd is. In zijn volle omvang tot je door laten dringen dat dit in jouw leven heeft plaats gevonden. Beseffen dat er niets meer aan te doen valt. Het is gebeurd. Pas na die erkenning is er ruimte voor iets nieuws. Dan kun je op nieuwe ideeën komen. Bijvoorbeeld hoe je met dit verlies kunt omgaan. Misschien ontdek je zelfs nog een lichtpuntje. Maar pas als je de tegenslag volledig hebt geaccepteerd.

Read More

Het gaat niet om liefde voelen. Het gaat om liefde zijn. Dan is liefde vrij.

Liefde voel je. Als je verliefd bent, van iemand houdt. Je wilt graag dat jouw liefde terugkomt – dat de ander ook ook op jou verliefd is, ook van jou houdt. Maar als de liefde niet beantwoord wordt kun je er doodongelukkig van worden – onbeantwoorde liefde is killing. Er is nog een liefde. Liefde die je voelt zonder dat een ander er direct bij betrokken is. Liefde voor het leven. Liefde diep van binnenuit. Liefde die niet afhankelijk is van de beantwoording ervan. Die liefde begint met liefde voor het leven, en liefde voor jezelf – het leven in jezelf. Liefde die jij belichaamt, liefde die jou bewoont. Die liefde is vrij. Die liefde hoeft niets, en die liefde verwacht niets. Die liefde claimt niet, en die liefde eist niet. Die liefde verplicht niet, die liefde laat vrij. Die liefde heeft genoeg aan zichzelf. En dan hoeft de liefde die je voor een ander voelt niet eens beantwoord te worden. Dan kun je voelen en zeggen: ‘Ik hou van jou!’. Gewoon omdat je dat zo voelt. Zonder dat je terug wilt horen: ‘Ik ook van jou.’ Hoewel dat natuurlijk wel fijn is. Maar niet noodzakelijk.

Read More

Geluk is leren accepteren dat dit jouw leven is. Ervaren hoe rijk je bent.

Dit is jouw leven. Jij kunt er iets van maken. Niemand anders. Laat tot je doordringen dat je ademt, vanzelf. Dat je leeft. Zet op een rij wat je allemaal hebt, waarover je kunt beschikken. Weet dat je kunt doen wat je wilt. Misschien doe je het niet, maar het zou kunnen. Zet dan op een rij wat je echt zou willen, maar waarvan je denkt dat het niet kan. Ga met dat lijstje naar iemand die je vertrouwt. Bijvoorbeeld een oud en wijs mens, of juist een fris en jong iemand. Leg het voor. Luister, en maak geen bezwaren. Kijk of er in jezelf ruimte ontstaat. Ruimte waarin je je vrijer voelt – om te doen wat goed voor je is. Misschien blijkt je leven  meer de moeite waard dan je dacht. Misschien is er meer ruimte en vrijheid dan je vermoedde. En misschien is het ook veel rijker dan je in de gaten had. Alleen al omdat er mensen zijn die je graag willen helpen. Als jij je er voor open stelt, vragen stelt en luistert.

Read More

Wat is het ergste wat je kan gebeuren? En, is het al gebeurd?

‘De mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest.’ Nog altijd even waar. We houden onszelf tegen omdat we bang zijn voor wat er zou kunnen gebeuren. Meestal heel irrationeel. En het maakt niet uit dat je dat weet. Want je bent er niet minder bang door. Wat dan nog kan helpen is overdrijven. Bedenk wat er in het ergste geval kan gebeuren. Helemaal over de top. Dan kun je er misschien om lachen. Want je voelt wel aan, dit gaat niet gebeuren. Zo erg kan het niet worden. Stel je daarna voor wat er ondertussen óók zou kunnen gebeuren. Wanneer wat je graag wilt wél zou lukken. Dan is er weer ruimte om te beseffen wat je kunt worden als je je minder zorgen maakt: gelukkiger.

Read More

Je kunt liefde zoeken. Je kunt ook een liefdevol mens zijn. Dan zoekt de liefde jou.

Liefde is een zegen. Tot je er achteraan gaat. Als liefde moet. Als je wilt dat een ander daarvoor zorgt. Als je er een ander voor nodig hebt. Een ander die van jou houdt. En andersom, jij een ander om van te houden. De ander als object van jouw liefde. Wat ook kan is je liefde ontkoppelen van een ander. Liefde zonder een ander. Dan blijft er over maar een over. Jijzelf. Liefde voor jezelf. Zo zijn de meesten van ons niet grootgebracht. Liefde voel je voor een ander. Sommigen zijn zelfs grootgebracht met de ander voorop: ‘Eerst aan een ander denken.’ Met als ongewild effect dat je jezelf vergeet. Met alle gevolgen van dien: niet goed voor jezelf kunnen zorgen, geen grenzen kunnen stellen, niet goed voor jezelf kunnen opkomen. De doorgang is liefde voor jezelf  voelen. Houden van jezelf. Makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker als je het nooit geleerd hebt. Maar het kan wel. Het begint met jezelf onder ogen zien. Je blinde vlekken opsporen. Opruimen en schoonmaken. En dat is hard werken. Lange dagen, zware nachten. Maar de opbrengst is groot. Want je wordt er vanzelf een liefdevoller mens van. Een mens die geen liefde zoekt, die niet achter liefde aan zit, die niet naar liefde smacht. Iemand die genoeg heeft aan zichzelf. En je zult iets merken. Dan komt de liefde naar je toe. Kijk maar om je heen, je kent ze misschien wel. Liefdevolle mensen zijn aantrekkelijk, want ze hoeven niets. Ze hebben wat te geven, precies wat de wereld nodig heeft. Liefde.

Read More

Bedank iedereen die jou helpt. En je tot nu toe geholpen heeft.

 Ga in gedachten eens na wie je allemaal helpt. Als je zin hebt, maak er een lijst van. Bedank die mensen. Niet formeel, niet gewichtig, maar als je hen toevallig ziet en spreekt. Mensen die je niet meer ziet of spreekt kun je een keer bellen of mailen. Gewoon om hen te laten weten dat jij weet dat zij je geholpen hebben. Dat doet hen goed, en jou ook. En als je twijfelt, bedenk hoe het zou zijn als jij zou horen: ‘Bedankt, je hebt me geholpen!’ Geef dat ook aan een ander. En voel hoe goed het je zelf doet.

Read More

Boze gedachten maken je geen leuker mens. Integendeel.

Boze mensen, wat moet je ermee. Maar de wereld loopt er vol mee. En zelf draag je ook je steentje bij aan de collectieve boosheid. Het begint vaak met je niet gezien of gehoord voelen. Of je niet vertrouwd voelen, niet serieus genomen, niet erkend. Begrijpelijk dat je daar boos over bent. Maar boze gedachten gaan niets oplossen. Integendeel. Ze kunnen je probleem nog vergroten. Want de mensen om je heen ‘lezen’ je boze gedachten. Ze weten misschien nog wel beter dan jij dat je boos bent. Waardoor ze je misschien niet willen horen of zien. Of je niet vertrouwen, niet serieus nemen of niet erkennen. Wat bij jou weer oproept: ‘Zie je wel!’ Dan zit je in een cirkel waar je nauwelijks meer uitkomt. Tot je begrijpt wat je zelf oproept en creëert: je boze gedachten worden self fulfilling prophecies. En ze roepen bij anderen ook boze gedachten op. Dan is het eind zoek. Je kunt eruit komen. Door je bewust te worden van je boze gedachten. En je af te vragen: Wil ik zo boos zijn? Wil ik deze gedachten wel hebben? 

Read More

Wie van zichzelf houdt heeft met niemand gedoe.

Van jezelf houden. Wat is dat eigenlijk? Kan dat wel? Houden doe je toch van een ander? Er is toch iets of iemand nodig waarvan je houdt? Daar zit de doorgang. Jezelf kunnen ervaren als iets anders dan jij. Jij die dit nu leest bijvoorbeeld. Wat helpt is van jezelf twee woorden maken. Je zelf. Jouw zelf. Het zelf van jou. Dan heb je een zelf. Dat zelf is wat anders is dan jij. Je kunt dat zelf ervaren als je kern. Dat zelf is degene die jij, diep van binnen, in wezen bent. Dan kun jij je verhouden tot dat zelf. Je kunt het ook een hoofdletter geven, je Zelf. Dat maakt het je makkelijker om te onderscheiden tussen je dagelijkse ik en je grotere zelf. Jij en je Zelf. Die twee kunnen van elkaar houden. Jij kunt houden van wie je diep van binnen, in wezen bent – degene die jij belichaamt. En je weet hoe groot je in wezen bent, en je vermoedt waartoe je op je best in staat bent. Andersom kan jouw wezen houden van degene die het bewoont en bezielt – jouw dagelijkse ik. Dan heb je een relatie met jezelf. Beter, dan heb jij een relatie met je Zelf. En jouw Zelf heeft een relatie met jou. Dan kun je zomaar horen: ‘Dag lieverd, ik hou van jou!’ ‘Wie zegt dat nou?’ vraag je je eerst nog af. Tot je begrijpt, dat ben ik zelf! Dat is mijn Zelf dat ik daar hoor. Mijn Zelf houdt van mij, en ik houd van mijn Zelf. Een mooi stel. En je krijgt een kadootje. Het gedoe met anderen wordt met de dag minder. Want je hebt geen anderen meer nodig om te horen: ‘Ik hou van jou’. En van de weeromstuit ga je merken dat anderen van jou houden. Want iemand die van zichzelf houdt is om van te houden. Want als je van jezelf houdt houd je vanzelf van anderen. Sterker nog, aan de liefde die jij ontvangt kun je afmeten hoeveel liefde je geeft aan jezelf, en – vanzelf –aan anderen. ‘And in the end, the love you take, is equal to the love you make.’ The Beatles zongen het al. 

Read More

Spijt krijg je vooral van wat je niet gedaan hebt

Ga eens na waar je spijt van hebt. En onderscheid het van schaamte en schuld. Schaamte is je schuldig voelen als je iets fout gedaan hebt. Spijt kun je ook voelen als je iets niet gedaan hebt. Iets waarvan je later zegt: ‘Had ik dat toen toch maar gedaan’. Of: ‘Was ik daar toch maar op ingegaan.’ Een uitnodiging. Een bezoekje. Een begrafenis. Een etentje. Een lift. Vaak doen we iets niet omdat we het te druk hebben. Of denken te hebben. Terwijl we het eigenlijk niet durven. Achteraf realiseren we ons wat we gemist hebben. Wat kan helpen is er even bij stil te staan. Het voor je te zien. Je afvragen wat je zou doen als je nu alle tijd van de wereld had. Of nergens bang voor was. Voelen hoe het zou zijn om wel te gaan, het toch te doen. Dan weer terug naar de waan van de dag. Misschien ontdek je ineens een mogelijkheid om wel te gaan, om het toch te doen. Je krijgt er geen spijt van. 

Read More

Als je jezelf de moeite waard vindt heb je ook wat te geven. Jezelf.

Wie vind je aantrekkelijker? Iemand die zichzelf de moeite waard vindt, of iemand die dat niet vindt? Iemand met veel of weinig eigenwaarde? Iemand met of zonder zelfrespect? Harrie Jekkers zong: ‘Wie van zichzelf houdt, die geeft pas echt iets kostbaars, als ie ‘Ik hou van jou’ tegen een ander zegt.’ Zo eenvoudig is het uiteindelijk. Je bent aantrekkelijker als je van jezelf houdt.

Read More

Heb je het echt zo druk?

Wat hebben we het druk. En wat maken we ons druk. Daarboven in ons hoofd. En dan voel je het in je lijf. Druk geeft spanning. Misschien ben je er zo aan gewend dat je het niet eens opmerkt. Mensen om je heen vaak wel. Je kunt je afvragen of je het echt zo druk hebt. Of maak je je druk? En waarover dan? Ga af en toe eens zitten. Bij voorkeur buiten. Doe even niets. Kijk voor je uit. Luister. Naar alle kleine dingen waar je normaal gesproken aan voorbij gaat. De wind. Een boom. Een bloem. Een vogel. Wacht er niet mee tot het weekend is, op je op vakantie bent. Je kunt het nu doen. Zitten. Kijken. Luisteren. En voel wat het met je doet. Begin je zomaar te ontspannen.

Read More

Iets ophouden. Je groothouden. Jezelf terughouden. Moemakers.

Iets ophouden, je groothouden, jezelf terughouden. Hou ermee op. Het hoeft niet meer. Je wordt er moe van. Doodmoe van je eigen toneelstukje. En anderen ook. Ooit had het nut. Je bent er ver mee gekomen. En nu werkt het niet meer. Het keert zich tegen je. Want het put je uit. En goed nieuws: je toneelstukje is niet meer nodig. De meeste mensen zien je liever zoals je echt bent. Je hoeft je niet als iemand voor te doen. Ga maar na. Wie geef je meer aandacht, wie vertrouw je meer, wie gun je meer, wie respecteer je meer? Iemand die min of meer samenvalt met zichzelf of iemand die een toneelstukje opvoert? Breng jezelf in, doe voluit mee, en laat je verrassen door de reacties. Er zullen mensen schrikken, maar anderen zullen zeggen: ‘Hè, eindelijk... Daar ben je dan!’

Read More

Wees trots op jezelf. Zoals je trots zou zijn op je eigen kind.

Je mag trots zijn op jezelf. Of, als je trots een vervelend woord vindt, fier. Fier, een Vlaams woord dat zachter klinkt, en toch flink. Fier! Kinderen groeien van trotse ouders. Het geeft ze zelfvertrouwen en stevigheid. Dan durven ze er op uit te trekken, te ondernemen. Om zelf eigenwaarde op te bouwen.

En je kunt jezelf geven wat je je kind zou geven. Sta er even bij stil als iets prima gaat. Als je iets goed gedaan hebt. Als je jezelf hebt overtroffen. Vind wat je doet niet te snel normaal. Geef jezelf schouderklopjes, en af en toe een cadeautje. Omdat je, van jezelf, trots mag zijn op jezelf. Alsof je je eigen kind bent.

Read More

Stijg minstens een keer per dag boven jezelf uit. Voel wat een rust dat geeft.

Boven jezelf uitstijgen klinkt abstract. Het is groter worden dan je denkt dat je bent. Ophouden jezelf nodeloos klein te maken. Zo groot worden als je bent. Uit het benauwde keurslijf stappen waar we allemaal in zitten. Je niet meer laten leiden door hoe het hoort. Je emoties herkennen en ze laten voor wat ze zijn: emoties. Gevoelens die je beter niet kunt verwarren met je gevoel. Emoties kun je opmerken door te letten op sensaties in je lichaam. Tintelingen, prikkelingen, steken, pijn in je lijf. Gevoel is van een andere orde. Dat is je ziel die je iets vertelt. Zoals helder denken je geest is die je iets te zeggen heeft. Je emoties kunnen je overmannen. Ze lijken het over te nemen. Je gevoel en je verstand kunnen je uit die verwarring de weg wijzen. Dan ben je je emoties de baas en geef je je gevoel en je verstand de ruimte om in alle wijsheid iets de beslissen en te doen. Dat geeft rust.

Read More

Ooit iemand tegen gekomen die echt een klootzak was? Zeker weten?

We zeggen het zo makkelijk. Wat een eikel! Wat een trut! En dan valt het nog mee. Oordelen, oordelen, oordelen. Vaak over mensen die we niet goed kennen. Want hoeveel mensen ken je nou echt? Echt goed? Ken je jezelf wel? Weet je waartoe je zelf in staat bent? Zowel in positieve als in negatieve zin? Er zit zoveel in ons opgeborgen, aan moois en aan naars. Het mooiste kunnen we maar moeilijk geloven, het naarste denken we liever niet aan.

Vaak beperken we ons tot ophemelen of verguizen. Maar goede mensen zijn niet alleen goed. En slechte mensen niet alleen fout. We hebben het allemaal in ons, goed en kwaad. Omdat we mensen zijn. Met een verhaal. Dat de meeste andere mensen niet kennen. Maar veel begrijpelijk maakt als je het wel zou kennen. Neem nou je eigen verhaal. Wat is jouw verhaal?

Read More

Als iemand ‘Nee’ tegen je zegt, zegt dat nog niets over jou.

‘Nee’ horen is niet leuk. Je wilt graag iets, met of van iemand anders, en die zegt ‘Nee’. Bijvoorbeeld je partner, of je kind, een vriend of vriendin, een collega of een buur. Dat is altijd even slikken. Teleurstelling. Maar iemand zegt alleen maar ‘Nee’. Dat is alles. Het is de kunst om het niet op jezelf te betrekken. Het hoeft niet te betekenen dat iemand je niet aardig vindt. Of stom. De ander zegt ‘Nee’. Dat is alles. Blijkbaar wil iemand iets niet. Iets wat jij wel wilt. Is dat erg? Je wilt niet hetzelfde. Dat is alles. Kun je misschien iets verzinnen waar diegene wel ‘Ja’ op kan zeggen? Of is er misschien iemand anders die wel ‘Ja’ wil zeggen? Misschien hangt het op je gevoel van afhankelijkheid. Je wilt ‘Ja’ van die ene ander. Je denkt misschien dat je diens ’Ja’ nodig hebt. Maar is dat nou echt zo? Natuurlijk, je hebt een relatie. Als partner, ouder, vriend of vriendin, collega of buur. Maar welke relatie je ook hebt, je kunt een ander niet dwingen iets te willen, laat staan iets leuk te vinden. Je kunt je wel afvragen of je er genoeg is wat samen deelt. Of er genoeg potentiëel voor ‘Ja!’ is. Dat kun je onderzoeken, en samen bespreken. Dat lukt als je het ‘Nee’ van de ander niet op jezelf betrekt.

Read More

Geef complimenten. Om te beginnen aan jezelf.

Complimenten openen – jou en je relaties. En wat is het lastig om ze goed te horen en op te slaan. Waarschijnlijk krijg je meer complimenten dan je in de gaten hebt. Meer waardering dan je oppikt. Complimenten doen goed. Wacht niet tot een ander het doet. Begin bij jezelf: ‘Goed zo!’ En: ‘Goed gedaan! Dan merk je al snel dat je beter met complimenten omgaat. Je hoort ze beter en slaat ze beter op – je wordt minder verlegen en onhandig. En je gaat vanzelf meer complimenten uitdelen. Je gaat bij meer positiefs ontdekken, en meer waarderen. Bij jezelf, en bij anderen. En van de weeromstuit ga je complimenten ontvangen. Waarmee je steeds beter kunt omgaan.

Read More

Voel je vrij om verschrikkelijk jezelf te zijn. En neem verantwoordelijkheid voor je verschrikkelijke zelf.

Jouw eigenheid, wie jij in wezen bent, is een doorgang naar dagelijks geluk. Leven naar andermans verwachtingen heeft nog nooit iemand gelukkig gemaakt. Leid je eigen leven. En word gelukkig. Wat iets anders is dan een leuk leven. Want het leven is niet altijd leuk. Vaak niet zelfs. Het kan wel mooi en rijk zijn. Als je erkent wie je bent, met alles erop en eraan. Durf je verschrikkelijk jezelf te zijn? Inclusief je verschrikkelijke zelf? Want die is er natuurlijk ook. Kun je dat zien? Kun je die omarmen? Dan maak je een reuzenstap. En word je zo groot als je bent.

Read More

Wat wil je dat ze zeggen op je begrafenis? Doe dat.

Veel mensen wachten met hun eerlijkste feed back tot je er niet meer bent. Dan hebben ze het over wie je was en wat je hebt betekend. Voor hen, in hun leven. Want wat je nalaat is niet wat je hebt nagelaten om te doen. Het is wat je wel hebt gedaan. En dan niet je resultaten, niet je scores. Wel je aanwezigheid, je bijdrage. Daar kun je nu wat aan doen. Ben je echt aanwezig? Draag je ook bij? En wat is het belangrijkste wat je bijdraagt? Doe dat. Zo kan aan je dood denken je weer tot leven wekken.

Read More

Zeg tegen jezelf wat je het liefst van een ander wilt horen

Bijschrift toevoegen

Je kunt smachten naar een lief woord van een ander - die daar soms niet toe in staat of bereid is. En er zijn weinig dingen waar je zo ongelukkig van kunt worden als wachten op een ander. Want die ander... je gaat er niet over. Het maakt je machteloos en gefrustreerd. Wat je wel kunt doen is tegen jezelf zeggen wat je zo graag van een ander wilt horen. Bijv ‘Dag lieverd!’ Kijk in de spiegel. Zeg het. Elke dag. Het werkt.

Read More

Stop de illusie (Beslissingen nemen)

Ik heb ontdekt hoezeer ik in illusies kan geloven. En ik ben niet de enige, dat is de volgende ontdekking. We geloven in illusies om verder te kunnen met ons leven. Maar ondertussen houden we dingen in stand die ons geen goed doen. Zaken die we met ons meeslepen, waar we geen afscheid van willen nemen. Kort gezegd, jezelf voor de gek houden door geen beslissingen te durven nemen. Daar word je moe van: je sleept je verleden mee, schuift beslissingen voor je uit. We zijn heel goed om daar argumentaties voor te verzinnen, die altijd ‘kloppen’. Maar vaak voel je op een dieper niveau heel goed dat het ‘niet klopt’.

Het is niet makkelijk maar wel mogelijk om zelf aan te voelen wat voor jou juist is. Je lijf en stemming kunnen je daarbij helpen - als je er naar luistert. Onrust, vermoeidheid, chagrijn zijn tekenen dat het ‘niet klopt’. Je bent zelf de enige die dat kan bepalen - en het leven helpt je een handje. Je merkt vanzelf wat wel lekker loopt en wat niet meer gaat. Je lijf geeft signalen (bijv energiek, of juist moe, ziek). En het leven creëert meevallers en tegenvallers. Ook daar is het de kunst dat goed te duiden. En dat je leer je in de loop van je leven.

Read More

Knipoog van God (Vertrouwen)

Een dik pak wolken | Op het havenhoofd vroeg ik: | 'Willen jullie voor ons zorgen?' | 'Dat doen we toch altijd?' hoorde ik | Ik keek op, en zag weer die donkere lucht | Maar nu was er een kleine opening | Waar de zon doorheen scheen | En ineens was er beweging | Een reddingsboot

Read More

Jezelf tegenkomen (Ondernemen)

J e z e l f   t e g e n k o m e n 

Jezelf tegenkomen schijnt nogal heftig te zijn. Niet iets waar je op zit te wachten. Toch gebeurt het. Iedereen. Elke dag. En zeker ondernemende mensen. Want ondernemen doe je zelf. Niemand anders.

Ondernemende mensen zoeken contact. Ze stappen de wereld in en zeggen: hier ben ik, en dit wil ik. Voor jezelf beginnen betekent een ander ontmoeten. En in die ontmoeting kom je jezelf tegen.

Want de wereld zegt iets terug, of juist niet. En dan ligt de bal bij jou. Dan begint het spel. Dan komt het er op aan. Dan word je door de mensen om je heen uitgedaagd. Om jezelf te zijn.

De grootste uitdaging in dit leven is niet om het beter te doen dan anderen. Om te winnen. Het leven is geen wedstrijd. Er is maar een tegenstander, en dat ben je zelf. Jij en je eigen gedoe.

Je eigen gedoe is wat je tegenkomt als je gaat ondernemen. Er is geen betere en geen snellere route naar zelfkennis dan voor jezelf beginnen. Want de wereld houdt je gratis een spiegel voor.

En als je daar in durft te kijken, alles onder ogen wilt zien, ligt er een grote beloning voor je klaar. Jij zelf. Niet degene die je denkt dat je bent. Nee, degene die je werkelijk bent. Diep van binnen. Wie je in wezen bent.

Read More

Stemmetjes in je hoofd (Oordelen)

Ik zou anderen open tegemoet kunnen treden. Onbevangen. Zonder oordeel, zonder op voorhand iets te vinden. Vrij, en vrijlatend. Dan heb ik de meeste kans op werkelijk contact, werkelijke verbinding. Dat begint met ophouden te oordelen. Om te beginnen over mezelf. Dan verdwijnen de oordelen over anderen ook vanzelf. Het zou wat zijn als me dat lukt. Want als ik over mezelf net zoveel oordelen heb als over anderen dan zijn het er wel heel veel…

Experiment. Ik ga mezelf betrappen (oordeel!) op oordelen over mezelf. Die stemmetjes in mijn hoofd die mij doorlopend becommentariëren, en vermanend en bestraffend toespreken. Stemmetjes van lang geleden. Ooit gehoord. En overgenomen. Onbewust, zo gaat dat. Maar het nu gaat nu om wat ík wil. Ik heb geen zin meer in stemmetjes die mij sturen en bepalen.

Ik ga mezelf opnieuw opvoeden. Mezelf liefdevol en bemoedigend toespreken. Opbeurend en ondersteunend. Lief zijn voor mezelf. Zo simpel. Dan ga ik op een dag nog houden van mezelf. Het zou wat zijn...

Read More

Het lege nest syndroom (Vertrouwen)

‘Als we onszelf zouden kunnen besturen, hadden we de politiek niet nodig,’ zei ooit een wijs iemand. Idem voor de overheid. Daarbij hoort: ‘Hoe minder je denkt dat je jouw problemen zelf op kunt lossen hoe meer je klaagt over de overheid.’ De media consumerend zou je denken: wie klaagt er niet, wie voelt zich afhankelijk? De overheid deugt niet, en de politiek al helemaal niet. Ambtenaren laten het zich nog aanleunen ook en gedragen zich nodeloos onzeker. En politici doen schichtig en worden nog meer berekenend dan ze van nature al zijn. Maar ondertussen is er in de publieke sector iets gaande. Iets moois. En iets hoopvols.Er zijn steeds meer mensen die zich niet langer afhankelijk willen voelen, of maken. Die iets gaan doen. Met elkaar ondernemen. Niet voor de centen, maar voor hun eigen plezier. Ze gaan samen dingen doen waarvoor anderen vragend, soms eisend, en zelfs woedend naar de overheid wijzen. En dan de politiek de schuld geven als het niet werkt –slachtofferschap, dat we nog serieus nemen ook. Maar ondertussen... Zijn er mensen die met hun buurt in hun eigen energiebehoefte voorzien. En wat ze overhebben doorverkopen aan de Eneco. Zijn er mensen die een school oprichten waar hun kinderen blij van worden. Zijn er mensen die een fijn tehuis – een thuis buitenshuis – beginnen voor hun eigen kind, en andere kinderen, die permanente zorg nodig hebben. Zijn er mensen die onderling en in vol vertrouwen hun arbeidsongeschiktheid verzekeren. Zijn er mensen die samen hun eigen bank oprichten, een bank die goed is, die goed doet en het nog goed doet ook. Zijn er mensen die onder elkaar hun oude dag regelen. Zijn er mensen die met familie, vrienden en buren voor een chronisch zieke en diens gezin zorgen. Zijn er mensen die iemand een renteloze lening geven om te voorkomen dat diegene nodeloos failliet gaat als de bank is afgehaakt. Veel van die mensen ken ik, direct of indirect. Voorbeelden uit mijn eigen leven. Dit verschijnsel groeit zienderogen. De onderlinge is terug. De coöperatie leeft weer. Dit is de nieuwe emancipatie. Dit is de uitkomst en de opbrengst van onze 20e eeuwse investering in gelijke rechten en gelijke kansen voor iedereen. Dat vraagt om nieuwe politiek en een andere overheid. Terughoudend, vertrouwend, een zetje gevend. Als een ouder die zijn kind op kamers ziet gaan. Dat betekent loslaten en het erop aan durven laten komen. Omgaan met het lege nest syndroom. ‘Waar ga ik mijn tijd nou aan besteden? Waar kan ik mijn energie nu nog in kwijt?’ En existentiëler: ‘Waar ben ik eigenlijk voor nodig?!’ Gesproken column – Reuring!Café, Den Haag, 22 januari 2013

Read More

Mensen raken (Gronden, richten, schieten)

Laatst gaf ik ergens een presentatie. Beter, ik deed een gesproken column. Over echt iets te vertellen hebben. Geen mooie babbels, maar iets wezenlijks delen met anderen. Hoe eng dat is, en hoe bevrijdend het kan zijn. Die middag waren er ook workshops. Een daarvan over authentiek presenteren. Gegeven door Joni Bais, van Great Communicators. Een jonge vrouw die ook TEDx sprekers begeleidt. Daar wilde ik bij zijn. Was als laatste aan de beurt. De oefening was te simpel voor woorden. Dat zijn meestal de beste. Over mijn ontbijt van die ochtend. Nou ontbeet ik tot voor kort nooit. Dus begon een heel verhaal over hoe het nou toch komt dat ik tegenwoordig wel ontbijt. Hou maar op, werd me al snel duidelijk. ‘Heb je contact met je luisteraars? Sluit je aan?’ Niet echt op gelet. Ik was bezig met m’n verhaal. In m’n hoofd. Druk doende alles op een rij te krijgen, en vooral niets te vergeten. Toen leerde ik iets. Eerst de tijd nemen om mezelf stevig te voelen staan. Dan contact maken met m’n publiek. Ze aankijken, liefst stuk voor stuk. Voelen dat je verbinding hebt. En dan pas gaan praten. Van binnenuit. Het werkte. Niemand vond het raar dat ik de tijd nam om rustig, nog naar binnen gekeerd, te gaan staan. En vervolgens eerst eens rondkeek, mensen echt aankeek. Ze keken terug, ik voelde verbinding. Dat gaf rust, het creëerde ruimte. Ik bedacht niet meer wat ik allemaal wilde vertellen. Sprak niet meer vanaf de bovenste verdieping. Het rolde eruit, en het kwam aan. Ik zag ogen oplichten. Dat gaf mij het vertrouwen om rustig verder te vertellen. Het was raak. Op weg naar huis dacht ik, dit heb ik eerder meegemaakt. Het duurde even, maar het kwam weer boven. Lang geleden, ik was nog geen eigen baas. Met een groepje managers waren we op bezoek bij de Rotterdamse politie. Op de schietbaan. Schieten met een dienstpistool, zo’n Walther. Tot m’n verbijstering schoot ik drie keer in de roos. Achter elkaar. Hoe het kwam? Ik leerde eerst te gronden. Dan goed te kijken en rustig te richten. En dan pas te schieten. Raak. Gronden, richten, schieten. Toepasbaar in allerlei situaties. Zoals een presentatie. Of als je iemand iets wilt vertellen. Rustig ademhalen, je voeten op de aarde voelen. Met je ogen contact maken, en dan gaan vertellen. Zo raak je mensen. NB – Bij de politie kwamen we daarna we in een videosimulatie terecht. Ineens zie je iemand de hoek omkomen, en je weet niet of het de gezochte overvaller is. Eigenlijk geen tijd om je ervan te vergewissen. Schiet je, of niet? Hij schoot. Ik was dood.

Read More

Het gaat anders (Levenswijsheid)

‘Dingen gaan niet beter of slechter, ze gaan alleen maar anders.’ Deze is niet van Albert Einstein, en ook niet van de Dalia Lama. Gewoon een levenswijsheid van een ervaren barman.

Read More

Hartelijke helderheid (Stel je voor)

Kinderen kunnen het tot vervelens toe: ‘Waarom?’ vragen. Gelukkig houden ze daar ook weer mee op. En als het op vierjarige leeftijd nog niet over is, dan zorgt de basisschool daar wel voor. Want in de Cito-toets is geen ruimte voor ‘Waarom?’ Te moeilijk! Daar draait het om ‘Daarom!’. En weg was de onbevangenheid. Maar dan wordt het crisis. En zijn er ongebruikelijke oplossingen nodig. Maar daar hebben we niet voor doorgeleerd. Onze creativiteit hebben we opgeborgen. Want op school begreep je: ‘Kop houden! Gekke vragen, daar schiet ik hier niets mee op.’ Maar in Den Haag weten ze het inmiddels ook niet meer, en willen ze er graag van af. Na de kaasschaaf is er het nu decentraliseren. Een geweldige kans om het ondenkbare te denken. Door opnieuw te leren ‘Waarom?’ te vragen. Leuker misschien: ‘Hoezo?!’ Klinkt wat lekkerder. En maak je borst maar nat. Want je loopt aan tegen allerlei ‘Kan niet, mag niet!’ – in jezelf, en om je heen. De eerste vraag bij elke publieke taak is: ‘Waarom is de overheid hier überhaupt voor verantwoordelijk?’ En: ‘Wie zegt dat eigenlijk? Wie heeft dit ooit verzonnen?’ En vragen als: ‘Het gaat nu van het rijk naar de gemeenten. Waarom kan het dan niet van de gemeente naar de buurt? Of van de buurt naar de straat? Of naar families en gezinnen? Of naar burgers onder elkaar?’ Want hoe ging het ooit? Voor die 20e eeuw, waarin we alles maar naar boven stuurden? Ooit kwam het van beneden. In de Gouden Eeuw – toch geen slechte tijd? en thuis bij Jan Steen, was het best gezellig – lag de WMO niet bij Den Haag of bij de gemeenten, maar bij de mensen zelf, bij de mensen onderling. Hetzelfde gold voor de jeugdzorg, en het onderwijs, etc. De vraag is: kun je anders kijken, iets anders zien dan hoe het hoort? Stel, je komt heel stoer van Mars. Wat zie je dan? Heel veel goedbedoelde bemoeizucht, en gepamper. Stel, je komt heel zacht van Venus. Wat zie je dan? Een heleboel liefdeloos gezorg en mechanisch gedoe. Maar stel, je komt van... de zon. Stralend – je bent krachtig èn liefdevol, tegelijk. Hoe zou je dan doen? Misschien wel zoals een kredietbaas bij de Triodos Bank, die tegen een klant zei: ‘Ik hou van jou, en daarom krijg je geen krediet.’ Het kan. Met een heldere kop, vanuit een gouden hart. Die hartelijke helderheid, dat hebben we nodig. Dan kan die oude wereld, van pappen en nathouden, op 21 december vergaan. Gesproken column bij Reuring!Café, 19 december 2012

Read More

Jezelf tegenkomen (Voor jezelf beginnen)

Jezelf tegenkomen schijnt nogal heftig te zijn. Niet iets waar je op zit te wachten. Toch gebeurt het. Iedereen. Elke dag. En zeker ondernemende mensen. Want ondernemen doe je zelf. Niemand anders. Ondernemende mensen zoeken contact. Ze stappen de wereld in en zeggen: hier ben ik, en dit wil ik. Voor jezelf beginnen betekent een ander ontmoeten. En in die ontmoeting kom je jezelf tegen. Want de wereld zegt iets terug, of juist niet. En dan ligt de bal bij jou. Dan begint het spel. Dan komt het er op aan. Dan word je door de mensen om je heen uitgedaagd. Om jezelf te zijn. Dat is wat ik ervan leer. De grootste uitdaging in dit leven is niet om het beter te doen dan anderen. Om te winnen. Het leven is geen wedstrijd. Er is maar een tegenstander, en dat ben je zelf. Jij en je eigen gedoe: 'Ik zelf' - een hele taaie... Je eigen gedoe is wat je tegenkomt als je gaat ondernemen. Er is geen betere en geen snellere route naar zelfkennis dan voor jezelf beginnen. Effectief en efficiënt. Want de wereld houdt je gratis een spiegel voor. En als je daar in durft te kijken, alles onder ogen wilt zien, ligt er een grote beloning voor je klaar. Jij zelf. Niet degene die je denkt dat je bent. Nee, degene die je werkelijk bent. In wezen. Diep van binnen. Gesproken column bij PermanentBeta, 3 december 2012

Read More

Communicatiekracht (Luisteren naar jezelf)

Communicatie begint met luisteren, kijken, waarnemen. Dat betekent eerst rustig worden: niets willen, nergens op uit zijn. Communicatie gaat over aansluiten en aanvoelen, niet zenden en ontvangen. Communicatiekracht zit diep van binnen, en kan soms heel zacht klinken. Bij kracht denken we aan groot en sterk – het kan een fluistering zijn. Het gaat niet om volume en bereik, maar over intentie en energie. Communicatie begint met nieuwsgierigheid en verwondering. Openstaan, aandacht hebben – oprechte vragen stellen: ‘Hoe doe jij dat nou?’, ‘Hoe kijk jij er tegen aan?’ Je open stellen voor een andere kijk, een ander geluid. Aandacht voor de kijk en het geluid – het gevoel van de ander. En kun je dan ook genieten van wat een ander te vertellen heeft? We hebben allemaal een verhaal, en we vertellen graag ons verhaal. Maar de ander heeft ook een verhaal – en boeit diens verhaal jou ook? We zijn zo gewend zelf te vertellen, zelf te zenden, een ander te overtuigen. Ondertussen verlangen allemaal naar elkaar en naar verbondenheid. Verbinding begint met loslaten van je eigen verhaal. ‘Wat is jóuw verhaal?’, dat is de vraag. Die vraag kun je om te beginnen aan jezelf stellen. Aandacht, echte en oprechte aandacht voor je eigen verhaal. Pas als je daarmee klaar bent ontstaat er ruimte voor andermans verhaal. Want anders is de kans groot dat je naar een ander luistert... Terwijl je ondertussen je eigen verhaal wilt vertellen. Communicatie gaat over aansluiten, verbinden. Verbinden – om te beginnen met jezelf. En dat is het allerlastigste, want... Je verbinden met jezelf is jezelf ontmoeten. En dan loop je tegen oordelen aan – over jezelf. Oordelen die je vaak zomaar projecteerde op anderen. Jouw opvattingen over hoe het hoort: ‘Kan niet, mag niet’. We zitten er overvol mee, en grotendeels onbewust. Maar wat gebeurt er in de loop van je leven? Je wordt je bewust van al die onbewuste opvattingen. Ze huizen in je kop – je weet vaak niet eens hoe je er aan komt. Je vindt het: ‘Het is zo’, ‘Het kan niet anders’, ‘Zo gaat het nou eenmaal’. Je staat niet open voor een andere kijk, want daarboven zit het vast. En je voelt je gesterkt door al die anderen die het ook vinden. Natuurlijk: die denken in hetzelfde kader, even beperkt. Zo houden we in stand zoals het gaat, en hoe het hoort. Waardoor er van alles niet gedacht, gezegd en gedaan kan worden. En zo doen we onszelf en elkaar tekort – de hele dag door. Zo is van alles onbespreekbaar – ‘Njet’, ‘No Go’. Maar op een dag gaat het niet meer: ‘Zag ik mij in een donker woud verloren’  En je loopt verschrikkelijk tegen jezelf aan. Je trekt het niet meer, het is op – het is c r i s i s . Het is Dante’s hel, en we komen het allemaal terecht. Daar kom je jezelf tegen – en dat schijnt heel erg te zijn... Inderdaad: schijnt – want het is het beste dat je kan overkomen. Want wat wil je nog meer? Eindelijk, na al die jaren! Daar ben je dan. De afgelopen tijd daalde ik af naar de bodem van het dal. Narigheid en gedoe, ik wilde er niet zijn. Maar de bodem van het dal... Dat blijkt de basis in mezelf te zijn. Waar ik bang voor was, niet wilde zijn... Is de plek waar ik me thuis voel, geborgen weet. Het is er niet goed of fout, niet leuk of vervelend: Daar gaat het niet om – het is niet van toepassing. In mijn basis is het rustig, daar ben ik tevreden. Ik heb er geen haast, en ben nergens op uit. Daar wil ik niets, en er gebeurt van alles. Als een kind, nog onbevangen... Geniet ik er van het leven. Daar heb ik geen oordelen. Daar sta ik open voor wat er is. Daar keur ik niets op voorhand af. Daar is geen strijd tussen hoofd en hart. Daar raak ik niet in de knoop met mezelf. Daar is er ruimte, voor mezelf en voor anderen. Daar ben ik nieuwsgierig, verbaasd, en verwonderd. Daar heb ik oprechte belangstelling voor een ander. Daar hoef ik het met niemand eens te zijn, en zij niet met mij. Daar kan ik zeggen: Oh, zie jij het zo? Dat wist ik helemaal niet!’ Daar durf ik te zeggen wat ik op mijn hart heb. En pas dan is er kans op verbinding. Dan hebben we het ergens over. Dan is er sprake van vervulling. Al het andere is vulling... Verveling en ruis. Wonderlijk, dat je eerst naar de bodem moet om die innerlijke rust te vinden... En het kost aandacht en energie om daar te blijven en te genieten. Want vreemd genoeg, je wilt er toch weer weg... Gesproken column, 28 november 2012, bij Ten Have en Partners

Read More

Thuiskomen (Jezelf tegenkomen)

Wanneer je je dromen najaagt kom je jezelf tegen. Het meest enge èn het meest gave wat je kan gebeuren. Kom je jezelf niet tegen, dan was het niet je ultieme droom – doe je dat wel, dan krijg je een extra opbrengst waar je niet om vroeg. Die extra opbrengst is wat het leven zo bijzonder maakt, het aanboren van je ongebruikte potentieel. Je vermoedt die potentie, daar droom je van, en je bent er bang voor - je ziet ziet het bij anderen en je bent er jaloers op. Je verveelt je en gaat anderen vervelen, je ergert je en je wordt een ergernis voor anderen - tot je gaat doen wat goed voelt: je zelf zijn en voluit leven. Je boort een kracht aan waarnaar je verlangde, en waar je bang voor was. Soms is het nodig om ver van huis te gaan. Weg uit het comfortabele leventje. Weg van de 13e maand, de bonus en de leasebak. Achter je laten wat je hebt opgebouwd. Omdat je wel voelt: hier ga ik mezelf niet tegenkomen. Er is niets waar we zo naar verlangen als ons zelf. En gek genoeg zien we de ander er vaak voor aan. De ander, die ons leven compleet gaat maken. En waar je vervolgens afhankelijk van wordt. En aan gaat ergeren. Je dood ergeren. Soms moet je die ander helemaal zat worden voor je gaat begrijpen dat je niet die ander zoekt maar jezelf. En dat je geen aandacht van die ander wilt, maar van jezelf. ‘Luister naar me! Begrijp me dan… Allemaal noodkreten – van jezelf, jouw zelf. Via die ergerlijke ander kom je bij terecht bij zichzelf. Samen iets engs ondernemen kan dat proces versterken en versnellen. Als je zoiets aangaat kun je je niet meer verstoppen. Alles komt boven. Vooral waar je er geen zin meer in hebt. Het is onontkoombaar. En daar sta je dan. Naakt. Met al je twijfels. En kwetsbaarheid. En boosheid. En woede. En vooral machteloosheid. En als dat allemaal tevoorschijn is gekomen, en je zelf het gevoel hebt dat er niets meer over is, dan gebeurt er iets bijzonders. In dat niets voel je iets waar je al die tijd naar verlangt hebt, en niet kon vinden. Je zelf, je eigenste zelf. Dan ben je thuis. Thuis bij jezelf. Bij de lancering van het boek Het Geheim van de Berghut op 21 november 2012.

Read More

Veiligheid

Als je dan toch voor veiligheid kiest en voor een baas gaat werken, kun je maar beter ambtenaar worden. Geen werkomgeving waar je zoveel vrijheid en ruimte hebt als bij de overheid. Eigenlijk ben je een kleine neringdoende. Tenminste, als jij dat wilt. Geen winstdoelen, en geen winstdeling. Geen beurskoersen, en geen aandeelhouderswaarde. Wat een rust. Ja, de politiek – maar daar is toch geen peil op te trekken. Je denkt dat je moet doen wat ‘ze’ zeggen. Maar ondertussen is dat helemaal niet de bedoeling. Juist niet. En dat weet je best. Maar als je eenmaal bij de overheid werkt ben je dat allemaal weer vergeten. Je gaat denken: Wat verwachten ze van me? En die verwachtingen ga je invullen. Het worden aannames. Je gaat voor een ander denken. En je gaat jezelf iets wijsmaken. Dat heet in goed Nederlands: een mind fuck. Haal je eens iemand voor de geest waarvan jij zegt: Wow, dat zou ook willen! Iemand van statuur. Goeie kans dat je denkt: Wat een eigenheid, wat een autonomie. Soevereiniteit misschien zelfs wel. Iemand die zich niets gelegen laat liggen aan hoe het hoort. Iemand die zegt: ik doe het op mijn manier. Maar ondertussen, wat doen we? Het omgekeerde. We laten ons zo beëindrucken. En geloof me, ik weet daar zelf alles van – meer dan me lief is. Het doet me denken aan Saskia. Zij was een high potential bij een kennisdirectie op een departement. Ze adviseerde rechtstreeks de minister. Ze ging met haar man mee naar Afrika. Ze nam onstlag, en had nog een paar maanden te gaan. Het werd een prachtige maanden. Een gouden tijd. Iedereen vond het echt jammer dat ze ging: ‘Je adviezen waren de laatste tijd zó goed!’ Zelf zei ze: ‘Ik had niets meer te verliezen.’ Ze had alle schroom van zich afgeworpen. Ze vertelde wat ze op haar hart had. Ze deed eindelijk waarvoor ze was aangenomen: vertellen wat zij ervan dacht. We hebben het over aanwezig zijn. En stevig zijn. Minister Opstelten lijkt me de ultieme test. Die is zelf nogal aanwezig. En stevig. En uitgesproken. Sommigen zullen hem dominant vinden. Alleen al door zijn imponerende gestalte en zijn donkere timbre. Wat hij van u verwacht is eenzelfde aanwezigheid en stevigheid. Misschien wekt hij niet die indruk, maar het tegendeel is waar. Per slot, hij vroeg toch om reuring!? Ik heb het net bij hem gecheckt, vlak voor hij vertrok. Hij legde zijn hand vertrouwenwekkend op mijn schouder, keek me indringend aan en sprak langzaam en duidelijk: ‘Ik wil niets liever. Stevige en aanwezige ambtenaren, daar heb je wat aan.’ Dat voelde heel veilig. Gesproken column bij Reuring!Café, 20 november 2012

Read More

VRIJ! is vrij (GRATIS download)

Vier jaar na het verschijnen van VRIJ! Leef je eigen leven is het zover. Het boek VRIJ! is zelf vrij. Vrij van banden die binden. Vrij om te gaan en vrij om zich te verspreiden. VRIJ! begint een tweede leven. Eigenlijk een nieuw leven. VRIJ! is vier jaar en loopt nu zelf. Staat op eigen benen. Want de uitgeefovereenkomst is beëindigd. En dat ga je merken.

 Je kunt VRIJ! nu GRATIS downloaden en lezen op je scherm (klik hier voor de pdf). Net als Zin! Leidinggeven aan jezelf en anderen. Dat is inmiddels duizenden keren binnengehaald en gedeeld. En nu komt VRIJ! erbij. VRIJ! Leef je eigen leven gaat over het nut van crisis, en transformatie als de opbrengst daarvan. Het leven gaat bergop en bergaf. Die weg omhoog en omlaag zit ook in dit boek. Het begint op een top en gaat naar een dal. Om van daaruit naar een volgende, hogere top te klimmen. Dat is ontwikkeling, dat is vooruitgang. Dat heet transformatie. Soms is daar een crisis voor nodig. Waar je beter uit kunt komen. VRIJ! Leef je eigen leven is een zoektocht naar vrijheid in het dagelijks leven. Het is persoonlijk en openhartig. Grote vrolijkheid en diepe ellende wisselen elkaar af. Lachen en huilen liggen dicht bij elkaar. Geschreven met humor en de nodige zelfspot. Voel je vrij om in te stappen waar jij wilt: het is jouw boek. ‘Beter nog dan het vorige boek. De schrijver had er duidelijk zin in. Het spelplezier spat van de pagina’s af. Een bevrijdend boek. Zinnig, en nergens zwaarwichtig.’ – Harry Starren, algemeen directeur de Baak, Management Centrum VNO-NCW ‘Zelden iets gezien dat zo overtuigend het hart van het leraarschap raakt. De tekst blijft boeien door de hoogst alerte en analytische geest van de auteur die eindeloos veel uitdagingen blijkt te kunnen vinden om zijn opdracht te vervullen: trachten het gewone leven te begrijpen.’ – Prof. Luc Stevens, hoogleraar orthopedagogiek, directeur NIVOZ, denktank voor onderwijs

Read More

Als je in mijn hart kijkt

Twee keer, in 2006 en 2010, was ik lid van de landelijke programmacommissie van een kleine politieke partij. Lekker belangrijk. Frustrerend ook. Want ik heb meegemaakt wat er met bezielde vergezichten gebeurt als de dagelijkse politiek zich ermee gaat bemoeien. Als de kiezer in beeld komt... en een schrikbeeld wordt. Angst voor de kiezer. Daar begint de kloof. En de stagnatie. Gisteren was er een feestje te vieren. Vanwege het nieuwe kabinet. Twee grote partijen die het programma van een kleine partij gaan uitvoeren... Een partij die er ondertussen zelf niet bij is. De partij van de wijsneuzen. De eeuwige twijfelaars. Van de mensen die niet kunnen kiezen, tussen links en rechts. Maar daar ook geen zin in hebben. Omdat het nergens voor nodig is. Maar er is meer te vieren. Het lijkt wel of er een nieuwe stemming ontstaat. Kappûh! Met elkaar de gek houden, met verstoppertje spelen. En crisis helpt. Zestien miljard euro is een geweldige hefboom. Ik gun ons land de grootste crisis die we nodig om nu door te pakken. Om de bezieling terug te vinden die we zo missen. ‘Onze hoofden zijn vol, maar onze harten zijn leeg.’ En je kunt daar zelf iets aan doen. Je hoeft er niet voor op training, of nog een master te halen. Bezieling is verrassend dichtbij. Of ver weg. Laatst hoorde ik in een overleg de meest dodelijke opmerking die een ambtenaar kan maken: ‘Ja, als je in mijn hart kijkt...’ Let wel, dat is niet dodelijk voor een ander. Nee, het is een vorm van langzame en pijnlijke zelfdoding. Want daar gaat je eigenwaarde. Het is een ambtelijke vorm van suïcide. Je doodt er je eigen creativiteit en spontaniteit mee. Uiteindelijk je zelfrespect. Dat wil je toch niet? Het zou wat zijn als elke notitie aan de minister voortaan wordt afgesloten met de zinsnede: ‘Echter, als u in mijn hart kijkt...’ Gun de ander een kijkje in je hart. Dan hoef je niet meer naar de zoveelste opleiding. Want je weet het al. Vertel wat je op je hart hebt. En ben je het even kwijt? Vraag jezelf dan af: Waar ben ik in godsnaam mee bezig? Of: Hoe vertel ik dit vanavond thuis? Kijk in je hart. Voel wat daar te voelen valt. En gebruik dan je kop om er werk van te maken. Gesproken column bij Reuring! Café, 31 oktober 2012

Read More

Geen idee

Soms denk ik wel eens: Het lijkt me heerlijk om onbewust onbekwaam te zijn. Gewoon geen idee hebben. Lekker makkelijk. Al dat gedoe met je van van alles de hele dag bewust zijn, en ook nog van steeds meer... Tot ik me realiseerde: Maar ik ben onbewust onbekwaam! Want ik heb werkelijk geen idee van de complexiteit van het leven. Niet van mijn eigen leven en andermans leven, niet van het leven op deze wereld en van het leven in onze kosmos. Hmm, dat weet ik dan toch wel weer... Want stel je bijvoorbeeld voor, dat het echt waar is dat de wereld waarin wij leven uit elf dimensies zou bestaan. Elf! Want dat beweert de snaartheorie. Ik kan me er werkelijk geen voorstelling van maken. Eén dimensie meer dan de dagelijkse dimensies is voor mij al way out. Robbert Dijkgraaf probeert dat wel. Het is zijn werk, en zijn passie. Maar hij is ook gefascineerd door wat hij níet weet. En dat je dat ook weer niet weet! ‘Je weet niet eens dat je het niet weet,’ zoals dat noemt. 'Unknown unknowns.' Okee, toch bewust onbekwaam. Beter.

Read More