Echte vrijheid, voor een leuker land en een betere wereld
Nederland kan weer het leukste land ter wereld worden. Echte vrijheid is de sleutel. Wanneer we de moed hebben onszelf en elkaar die vrijheid toe te staan kan de energie die nu vastzit weer gaan stromen. Hieronder neem ik de vrijheid om praktische voorstellen te doen. Voor een leuker land en een betere wereld. Laat weten wat je ervan vindt.
Het allerbeste onderwijs
Je vrij kunnen ontwikkelen en je in vrijheid ontplooien, daar heb je recht op. Het is een kunst - waar je kennis en kunde voor nodig hebt. Je hebt het recht om tot je recht te komen. Daarom mag je je leven lang leren: leerrecht gedurende je hele leven (onderwijsvouchers). Je kunt eerst gaan werken en dan gaan studeren, of eerst gaan studeren en dan gaan werken: daar ben je vrij in. Je hebt je leven lang recht op het allerbeste onderwijs. Onderwijs waarin ook plaats is voor hart en handen. Waar je leert samenwerken en grenzen stellen. Want elkaar vrijlaten moet je ook leren.
Vrijheid van onderwijs
Vrijheid voor ouders, vrijheid voor kinderen. Je bent er als ouder vrij in hoe je je kinderen grootbrengt, opvoedt en laat leren. School, ouder en kind weten samen heel goed welk onderwijs het beste past en wat het kind het meest nodig heeft. Ieder kind leert op zijn eigen manier. Daarom zijn alle vormen van onderwijs toegestaan zolang ze opleiden tot duidelijke einddoelen (diploma’s). Alle leervormen zijn vrij, ook vormen die nu nog onconventioneel zijn (zoals Iederwijs). Net zoals de inmiddels breed geaccepteerde Montessori, Dalton, Jenaplan en Vrije School dat ooit ook waren. De onderwijsinspectie toetst op alleen op uitkomsten. En het staat kinderen vrij om zelf hun middelbare school te kiezen.
Werken zoals je wilt
Vrij om te werken - zoals je wilt, waar je wilt en zolang je wilt. Vrij economisch verkeer in de hele EU. Dus de Polen mogen hier stucen en schilderen, en Nederlanders mogen daar pensioenadvies verkopen. Iedereen van buiten de EU die in Nederland een economische bijdrage (bijv. kenniswerkers) wil leveren is hier welkom (werkvergunning / Green Card). Daarom weg met de verplichte pensionering. Ook na je 65e mag je blijven werken, zo lang en zo veel je wilt. Je mag ook elk arbeidscontract sluiten dat je wilt. Werknemers en werkgevers kunnen samen afspraken maken over arbeidsvoorwaarden en werknemersverzekeringen (werkloosheid, arbeidsongeschiktheid). Collectief verbindend verklaren van CAO’s is een onnodige vrijheidsbeperking: daar hoeft (en heeft) de overheid zich niet mee te bemoeien. WW en WIA kunnen afgeschaft, het CWI kan opgeheven en het UWV kan verzelfstandigd tot een inkomensverzekeraar.
Geen tandenborstels meer tellen
Economische vrijheid voor iedereen. Want om een vrij mens te kunnen zijn heb je economische vrijheid nodig. Heel veel mensen zijn economisch niet vrij en kunnen zich daardoor niet in vrijheid ontwikkelen. Dat geldt bijvoorbeeld voor vrouwen die huismoeder zijn. Zij hebben geen eigen inkomen en zijn afhankelijk van hun partner. Maar ook voor mensen met een bijstandsuitkering waar allerlei eisen aan gesteld worden. Je mag niet samenwonen en er niet bij werken. Maar het gaat niemand aan met wie je leeft en hoe je je dagen door wilt brengen. Stop de bemoeizucht - hou op met tandenborstels tellen! Daarom een basisinkomen voor iedereen, leeftijdsafhankelijk. Voor kinderen, studenten, huismoeders, bijstandstrekkers en AOW’ers. We keren dat basisinkomen uit via de fiscus (‘negatieve inkomstenbelasting’). De huidige uitkeringsinstanties (SVB, Bijstand, ‘Groningen’) kunnen overgaan naar de Belastingdienst.
Welzijn van mens en dier
Vrij om produkten al of niet toe te laten tot ons land en de Europese Unie. Als Amerikanen bang zijn voor onze schimmelkaas is dat hun zaak. Andersom staat het ons vrij om produkten die ons niet zinnen hier niet toe te laten. Genetisch gemanipuleerd zaad en voedsel kunnen we hier verbieden als wij dat onethisch vinden. De bioindustrie zijn we in Europa aan het uitbannen. Dat betekent dat we dat we hier ook geen vlees van industriekippen uit Zuid-Oost Azie of van kistkalveren uit Zuid Amerika toelaten. Produkten waarvoor mensen (kinderen!) zijn uitgebuit of de natuur is uitgewoond komen er hier niet in. We zijn vrij om ethische grenzen te stellen, en doen dat ook. Zo kunnen we via het marktmechanisme (‘Dit zijn onze produkteisen als u ons iets wilt verkopen’) bijdragen aan het welzijn van mens en dier.
Vrij ademen
Vrij kunnen ademen. Nu ademen we vieze lucht in, de vieste lucht van Europa. Dat is een keuze. We kunnen ook voor schone lucht kiezen. Dat betekent enorme investeringen in milieutechniek en fundamenteel onderzoek naar alternatieve energiebronnen. Bovendien, de fossiele brandstoffen zijn niet alleen vies (roet, CO2) en schadelijk (opwarming aarde, zeespiegelstijging), ze raken binnen een paar generaties op. Willen we geen oorlogen om de laatste olie. We gunnen onze kinderen ook een vrij en welvarend leven. Daarom grootschalig onderzoek naar nieuwe technologieÎn.
Vrijheid kan niet zonder veiligheid
Je echt vrij voelen kan alleen in een veilige omgeving. Dan hoef je niet voorzichtig te zijn, hoef je niet op te passen. Mensen die een samenleving onveilig maken hebben er vaak geen besef van (of geen boodschap aan) wat dat met anderen doet. Of het nu gaat over tasjesroof, dronken rijden, kindermishandeling of liquidaties. Soms zijn mensen er welbewust op uit om anderen te terroriseren, zoals bij hatemail, kogelbrieven of het beramen en plegen van aanslagen. Op welke manier dan ook, al deze mensen belemmeren de vrijheid - en vooral de vrijheidsbeleving! - van anderen. Bovendien leidt hun gedrag vaak tot het algemeen inperken van vrijheden: meer regels, meer controles, allemaal geboren uit wantrouwen. Omdat we niet weten waar het gevaar precies vandaan komt en we niet het risico willen lopen dat er iets mis gaat. Zo komen we in een spiraal van angst en negativisme waarin we elkaar niet meer (denken te kunnen) vertrouwen. Mensen die dit gevoel van onveiligheid door hun crimineel gedrag versterken moeten we aanspreken en zo nodig aanhouden. Er zijn mensen die de weelde van de vrijheid niet kunnen dragen. De een moet nog worden opgevoed, de ander (gedragsgestoorden) heeft behandeling nodig. Sommigen zijn geestesziek en een gevaar voor de samenleving die daar tegen beschermd moet worden. Wat ze allemaal nodig hebben is een besef van hetgeen ze aanrichten. Veel van hen zullen dat begrijpen. Direct aanspreken op gedrag, snelrecht, confrontaties met slachtoffers en hun leed: het kan allemaal helpen om op jonge leeftijd besef te ontwikkelen van wat je aanricht en op te houden het leven van anderen te verstieren. Maar wie niet wil en de spelregels niet begrijpt mag niet meer meedoen. Want die belemmert anderen in hun vrijheid. En onze vrijheid is wel ons hoogste goed. En als gezegd: vrijheid gedijt alleen in veiligheid.
Anderen ook vrijlaten
Onze vrijheid is ons niet komen aanwaaien: die hebben we bevochten en willen we behouden. Die hebben we niet alleen bevochten op vreemde heersers in andere tijden maar vooral op onszelf. We hebben geleerd met vrijheid om te gaan. We hebben geleerd elkaar de vrijheid te gunnen die we zelf ook nodig hebben. We hebben ontdekt dat wederzijds respect in ieders voordeel werkt. We hebben ontdekt dat vrijheid welvaart en geluk oplevert. Leven en laten leven, dat is Nederland ten voeten uit en daarin is Nederland altijd een voorbeeld geweest. In een proces van eeuwen is in een vrij land een vrijzinnige samenleving ontstaan. Diezelfde ontwikkeling maken veel landen door. En dat kunnen ze alleen zelf doen, met elkaar, op eigen kracht. Je kunt een land niet tot een democratie bombarderen. Ontwikkeling is een proces dat tijd vergt, en bewustzijn. Niet elk land heeft behoefte aan dezelfde vrijheid, niet ieder mens kan dezelfde vrijheid aan. Veel ontwikkeling gaat met (regionale) conflicten en (burger)oorlogen gepaard. Je daarin mengen is een ingreep in de vrijheid van een ander land om zich te ontwikkelen op een eigen en passende manier. Ingrepen zijn meestal weinig duurzaam omdat je al gauw zaken gaat opleggen. Bovendien ben je binnen de kortste keren partij in andermans conflict en wordt je (beleefd als) bezetter. Gun elk land de ontwikkeling die het nodig heeft op de lange weg naar vrede en vrijheid (hoe moeilijk het voor ons ook is om dat aan te zien). En vaak zie je op de achtergrond eigenbelang en ronduit opportunisme als drijfveer om in te grijpen, met name als er olie of andere strategische zaken spelen. Vredesmissies en wederopbouwtroepen werken alleen als er een uitdrukkelijk verzoek is van alle lokaal betrokkenen. Pas dan heeft inzet van Nederlandse troepen zin. Want dan zijn ze in vrijheid gevraagd en kunnen ze in vrijheid werken.
Net als drank, alle drugs vrij
Vrij om dingen te doen die dom of niet goed voor je zijn. Meestal beginnen die dingen met ‘te’. Te hard werken, teveel eten, teveel koffie, teveel sigaretten, teveel drank, teveel drugs. De meeste mensen leren daarvan (vaak pas als het fout dreigt te gaan) en houden er dan mee op. Sommigen zijn hardleers en gaan ermee door, of zijn (nog) niet sterk genoeg om te kunnen stoppen. Hoe dan ook, het is en blijft een eigen keuze. Verbieden werkt niet. Want mensen willen domme dingen kunnen doen, en een verbod werkt averechts. De War on Drugs is net zo’n illusie als de Drooglegging in de jaren ’30 in Amerika. Het verbieden van drugs creÎert criminaliteit en criminaliseert gebruikers. Er is geen verschil tussen drank en drugs: het is allemaal even verslavend en ongezond. Als drank mag dan mogen drugs ook.
Vrij om onze bestuurders zelf te kiezen
Vrij om zelf de belangrijkste bestuurders van ons land te kunnen kiezen. Nu is dat niet zo: er wordt voor je gekozen. Uit een ondoorzichtig systeem van coalitievorming (informateurs, formateurs) komt een minister-president tevoorschijn. En een burgemeester wordt benoemd op voordracht van de regering en na consultatie van de Commissaris der Koningin en inspraak van de gemeenteraad. We nemen onszelf als burger niet serieus. We kunnen heel best zelf beslissen wie we geschikt achten om onze burgemeester of premier te zijn. Dat stelt grote eisen aan de bestuurlijke en vooral communicatieve vermogens van de kandidaten. En terecht! Het gaat om de belangrijkste openbare functies in onze samenleving.
Weg met de regeltjes
Vrijheid voor de mensen die het werk doen in het onderwijs en de zorg, en voor de mensen die zorgen voor onze veiligheid. Leerkrachten, verpleegsters en politieagenten weten zelf het beste wat ze moeten doen om resultaten te boeken. Dat hoeft niet bedacht te worden achter een Haags bureau. Dat hoeft niet zo driftig geÔnspecteerd te worden. Beoordeel de kwaliteit, bemoei je niet met de kwantiteit. Weg met de perverse prikkels van de prestatiecontracten. Weg met de regeltjes, weg met hoe het hoort. Neem professionals serieus en geef hen de ruimte en de vrijheid die ze verdienen. Om te kunnen geven wat er echt nodig is: oprechte aandacht voor leerlingen, liefdevolle zorg voor patienten, en stevig en duidelijk optreden naar mensen die de fout ingaan. En vrijheid voor ondernemers. Weg met de gekmakende, elkaar tegensprekende regeltjes. Laat de klanten bepalen zelf of ze willen terugkomen. Laat de markt zijn werk maar doen. Want ondernemers weten als geen ander: de klant is koning.
Een nieuwe rol voor de overheid
Vrijheid geven, ruimte bieden: dat heeft een overheid te doen. Daarom, een overheid die niet in de weg loopt maar mogelijk maakt. Een overheid die duidelijke kaders geeft waarbinnen iedereen zich vrij kan bewegen. Een overheid die er voor zorgt dat dit land kan functioneren. Niet een overheid die voor iedereen wil zorgen en alles wil regelen. Dat is fnuikend voor ondernemerschap en eigen initiatief. Zo’n overheid kent haar beperkingen en weet wat haar kerntaken zijn: er voor zorgen dat we ons veilig en vrij kunnen bewegen in een schoon en aantrekkelijk land vol goed zo goed mogelijk opgeleide mensen. Veiligheid op straat, een functionerende infrastructuur, het allerbeste onderwijs, een schoon milieu en voldoende natuur: dat zijn de zaken die een overheid goed moet regelen. Zonder rigide of overijverig te worden (zoals met de toepassing van de EU-normen voor schone lucht waardoor we ineens niet meer kunnen bouwen).
Echt directe democratie
Vrijheid om zaken zelf op te lossen en met elkaar te regelen. De politiek is verworden tot een arena van gevestigde belangen. De politiek blokkeert regelmatig oplossingen die direct betrokkenen met elkaar bedenken. Een voorbeeld is het gedoe rond de kilomoterheffing. Alle betrokkenen (tientallen organisaties!) waren het er met elkaar over eens geworden. Maar de politiek had haar eigen (onbegrijpelijke) agenda en laat degenen die het aangaat in de kou (en in de file) staan. Veel zaken op het gebied van mobiliteit, veiligheid, zorg en onderwijs zijn zonder de blokkerende bemoeizucht van de politiek (en op de achtergrond de alles gelijkschakelende regelzucht van de overheid) waarschijnlijk snel en goed op te lossen door de mensen die het raakt. Omdat mensen die het direct aangaat er belang bij hebben zaken op te lossen. Dat is pas echt directe democratie!
Zeggen wat je wilt
Je bent vrij om te zeggen wat je wilt, om uit te drukken wat je vindt. Vrijheid van meningsuiting is ons grootste democratische goed. Je mag in de krant en op spandoeken zetten wat je wilt. Je mag je uiten op radio en tv, in de mail, op het internet. De grens ligt bij kwetsen. Er is geen vrijheid om te kwetsen, laat staan een recht. Die grens ligt verschillend per mens. Mensen moeten daar met elkaar uit zien te komen. En als mensen er met elkaar niet uitkomen is er nog altijd de rechter om te bepalen waar die grens ligt. Je kunt er beter rekening mee houden dat er mensen zijn die uit onmacht hun toevlucht nemen tot geweld als ze zich beledigd voelen. Maar fysiek geweld is nooit te tolereren. Want de vrijheid van het woord (en het beeld) is de basis van onze democratie.
Alle kleding mag
Je bent vrij om erbij te lopen zoals je wilt. Het gaat niemand aan hoe jij je uit wil dossen. Alle uitmonsteringen, religieuze kledij en klederdrachten zijn toegestaan: petjes, hoofddoekjes en burqaas. Maar verwacht niet dat iedereen daar blij mee is of dat je er altijd recht op hebt om je te kleden zoals je wilt. Werkgevers kunnen eisen stellen en in overleg met hun medewerkers kledingcodes ontwikkelen, voor overheidsfuncties waar neutraliteit vereist is gelden voorschriften en in het onderwijs moet je iemands gezicht kunnen zien. Andersom mag niemand gedwongen worden over straat te gaan in kleding die geen eigen keuze is.
Vrij om te investeren
We zijn vrij om te investeren in onze toekomst. De spaarreserves zijn enorm, er zijn weinig landen met zoveel opgebouwd kapitaal per inwoner. Dat stille geld kunnen we investeren in grootschalige structurele verbetering van ons land. Dat is het mooiste geschenk wat we onze kinderen en kleinkinderen kunnen geven. Nog meer oppotten voor onze eigen oude dag is kortzichtig, egoÔstisch en onverstandig. Beleg al dat pensioengeld niet in Amerikaans vastgoed maar in de toekomst van ons land. De stille reserves (verkoop energiebedrijven!) die nu bij gemeentes en provincies liggen zetten we in. Want Nederland heeft een enorme slinger nodig om weer toekomstbestendig te worden.
Daarom: driemaal investeren in de toekomst van onze kinderen.
1. Een giga-investering in het onderwijs:
leerkrachten, leermiddelen en leergebouwen.
Het allerbeste onderwijs ter wereld!
2. Een mega-investering in mobiliteit:
snelle, lichte trein/metroverbindingen in de Randstad, een vliegveld in zee, ondergrondse snelwegen in kwetsbare gebieden (boren).
Aansprekende en duurzame mobiliteitsoplossingen!
3. Een multi-investering in natuur en landschap:
nieuwe natuur aanleggen en oude cultuurlandschappen behouden.
In zo’n vol land toch nog zoveel ruimte en stilte!
Zo kan Nederland internationaal weer aansluiten. Laat de 21e eeuw maar beginnen. Dan is Nederland weer een inspirerend voorbeeld van durf en daadkracht, van vindingrijkheid en ondernemerschap. Een land om trots op te zijn. Een echt vrij land. Nederland, binnenkort weer het leukste land ter wereld.
