Hilbrand Nawijn, minister in Balkenende I en later vooral bekend als jumpstyler en het televisieprogramma So you wanna be a popstar, hield in 2002 in de Nieuwe Revu een pleidooi voor het invoeren van de doodstraf. Het leidde behalve tot een politieke rel ook tot een magistraal betoog van Piet Hein Donner over de doodstraf. Hij zette als minister van Justitie in de Tweede Kamer nog eens uiteen waarom wij in dit land daar niet meer aan doen. Voor wie het nog niet goed wist, of het misschien vergeten was. His finest hour. Het ging ergens over. Beschaving, om precies te zijn. En menselijkheid. Dankzij de onwijze Nawijn kon Donner zijn wijsheid delen. De afgelopen tien jaar is veel ter discussie gesteld. Zelfs de WRR doet inmiddels opgewekt mee (‘Hoezo 0,7 procent BBP voor ontwikkelingshulp?’). Pim Fortuyn was de eerste die openlijk en voluit politiek incorrect durfde te zijn. Kampioen heilige huisjes omverschoppen. Inmiddels zijn we (volgens de peilingen en naar eigen zeggen) een paar potentiële minister-presidenten verder. Na Rita Verdonk is Geert Wilders aan de bal. Genieten! Want elk politiek taboe is inmiddels bespreekbaar. En aangemoedigd door de volksmenners doet het publiek lustig mee. Luister bij de NCRV naar Stand.nl. Niet te geloven wat je daar soms hoort.
Niets is meer heilig en geen taboe blijft ongenoemd. Gelukkig maar, want taboes zijn ongezond. Taboes zorgen ervoor dat zaken die wel degelijk bestaan niet besproken worden. Iets is er wel, maar mag er niet zijn. Er iets over zeggen is niet ‘hoe het hoort’. Zo’n ‘kan niet, mag niet’ is een onvolwassen houding. Als je wilt dat mensen zich volwassen gedragen moet je ook accepteren dat ze soms ongelofelijke dingen zeggen. En ere wie ere toekomt, het zijn de PVV’ers die nu allerlei – vooral progressieve – opvattingen en verworvenheden ter discussie durven te stellen. Het nut en de waarde van wat ooit ter verheffing van het volk werd ingevoerd wordt nu door datzelfde volk openlijk betwijfeld. Dat komt natuurlijk omdat de verheffing nog niet voltooid is, hoor je de volksverheffers (tegenwoordig met inbegrip van Mark Rutte) al zeggen. De elite blijft nu eenmaal elitair denken. En is nu aan zet.
De opkomst van Wilders daagt iedereen die zichzelf weldenkend vindt uit om goeddoordacht en welbespraakt te formuleren wat werkelijk van waarde is. Wat in onze maatschappij fundamentele waarden zijn. Wat bescherming nodig heeft omdat het kwetsbaar is, en wat juist op eigen benen kan staan. Waarom ‘Alles van waarde is weerloos’ weer actueel is, en waarom weerloze waarde bescherming behoeft. Waarom onderwijs meer is dan domme kennisoverdracht. Wat de waarde van cultuur is, en de onzichtbare werking ervan. Waarom natuur van levensbelang is, ook al ben je geen natuurliefhebber. Waarom er altijd democratische controle nodig is, juist van politieke bewegingen, financiële conglomeraten en zakelijke machtsbolwerken. Waarom we nooit meer willen meemaken dat mensen niet mee mogen doen en worden uitgestoten omdat ze tot een minderheid behoren.Wat de politieke vertaling van beschaving is. Wat de menselijke waardigheid zoal omvat.
Dus Geert bedankt! Je dwingt om na te denken over de fundamenten van onze beschaving. Je dwingt om op te komen voor de alles wat weerloos en kwetsbaar is. Dank voor al deze kansen voor open doel.
Deze column verscheen op d66.nl.
