Een overheid voor de 21e eeuw

Politici, ambtenaren en burgers houden elkaar gevangen. Gevangen in een systeem van onhoudbare illusies en onhaalbare verwachtingen. Politici geloven in maakbaarheid. Dat daar grenzen aan zitten is nu wel gebleken. Zie een kwart eeuw onderwijsbeleid (vernieuwing of vernieling?) en de machteloze regiepogingen rond immigrantie en integratie (nu weer de verplichte inburgering van ‘oudkomers’). Ambtenaren op hun beurt voelen zich overal voor verantwoordelijk, nemen problemen over en willen alles regelen. Ze geloven dat ze voor iedereen kunnen (en moeten) zorgen. De uitkomst is goed bedoelde bemoeizucht die mensen verantwoordelijkheid ontneemt en creativiteit in de kiem smoort. Zie de immer uitdijende regelgeving en het alsmaar groeiende apparaat om het naleven van die regels weer te controleren....

Read More

Bezieling, een zoektocht

Tja, bezieling... groot woord. En toch, je kunt het dagelijks ervaren. ‘Ik ben toch veel langer onderweg geweest?’, denk wel eens als ik op de klok kijk na een stevige wandeling. Of: ‘Heb ik dat geschreven?’, als ik een eigen artikel teruglees. Dat is geen valse bescheidenheid. Het gaat over ergens helemaal in opgaan. Openstaan voor inspiratie. Een diepere bron aanboren. En volledige overgave. Dat is bezieling. Bezieling begint met iets of iemand je volle aandacht geven. Daar helemaal bij betrokken zijn. Je verliest besef van ruimte en tijd. Daar kom je los van. Wat Albert Einstein al wist en aantoonde - de relativiteit van ruimte en tijd - kun je zelf beleven. De ruimte wordt groter, de tijd vertraagt. Je bent in het moment, komt los van waar je bent. Je weet wat je te doen hebt, je denkt...

Read More

Van Flauw naar Flow

Over kunnen en willenHeel wat mensen vervelen zich helemaal suf. U natuurlijk niet, maar anderen wel. Debiteuren Crediteuren gebeurt ook in het echt. The Office wordt niet alleen herhaald op televisie. Je kunt het elke dag meemaken. Bij de koffieautomaat, in de rookcabine. Bij het praten over anderen, over al die mensen die er niets van begrijpen. De directie, de manager, de collega’s – die er niet bij zijn. Bij het je druk maken over zaken die je eigenlijk niet aangaan – andermans zaken. Er zijn volop mensen die er alle tijd en energie voor hebben. Vervelia’s, een onaangeboorde bron van energie. En dan zijn er mensen die juist nergens tijd en energie voor hebben. Mensen die doodop zijn. Die de hele dag lopen te draven, werk van anderen overnemen, zich met iedereen bemoeien en in de gaten...

Read More

Out of control

We zijn bang met z'n allen. Bang voor verlies van zekerheid. Bang dat we het nooit meer zo goed krijgen. We zijn risicomijdend geworden. Vandaar alle regelgeving. Er mag niets fout gaan. Werkelijk alles willen we onder controle houden. Maar de wal gaat het schip keren. Dan is het erg genoeg. En staan er mensen op. Mensen die durven zeggen hoe het zit. Zelf het voorbeeld zijn van een nieuwe houding. Die niet bang zijn, die niets te verliezen hebben. Mensen die hun ego opzij zetten, die vastberaden en bescheiden zijn.Tot zolang zal het tobben blijven. Zijn we veroordeeld tot middelmatigheid. Verelendung heet dat, Karl Marx wist het al. Het is blijkbaar niet anders, zo gaat dat. Daarom: graag begrip voor al die bange mensen. Bang voor hun sociale zekerheid. Bang voor de dynamiek uit het oosten....

Read More

Doe normaal!

Een gemiddelde MT-vergadering. Hoe vertel je dat thuis? Kijken naar de baas, loeren naar de anderen, wachten tot je weet wat zij ervan vinden. In de vergadering je mond houden en op de gang zeggen wat je eigenlijk vindt. ‘Doe normaal!’, hoor je ze thuis al zeggen. ‘Hou op met die flauwekul!’ Mijn kinderen hebben een spelletje. Ze vragen: ‘Ben je bang voor je vader en je moeder...?’. Dan klappen ze in hun handen, vlak voor je gezicht. Als je knippert met je ogen roepen ze: ‘Jíj bent bang voor je vader en je moeder..!’. Je vader en je moeder, lees alle autoriteiten en boven ons gestelden. Wees eerlijk, we zijn toch bang voor de baas? En niet alleen voor onze baas, ook voor onze collega’s, en voor onze medewerkers. We zijn bang voor elkaar...We hebben moeite te zeggen wat we op ons hart hebben....

Read More

De kunst van het loslaten

Over vervreemding en verantwoordelijkheidHet vertrouwen van de burger in de overheid is historisch laag en daalt nog steeds. Twee op drie burgers vertrouwt de overheid niet meer. Er is een gapende kloof tussen burger en politiek. Zie het ‘Ja’ tegen Pim en het ‘Nee’ tegen Europa. De boodschap is begrepen. Daarom ‘luisteren’ politici tegenwoordig. Wouter Bos zit met een tv-ploeg in het koffiehuis. Om te horen wat ‘de mensen’ willen. Ambtenaren gaan met een schrijfblok de straat op. Om te noteren wat ‘de burger’ verlangt. Raad eens wat er op die schrijfblokken staat: ‘Laat me met rust!’, ‘Doe niet zo moeilijk’, ‘Waar bemoei je je mee?’, ‘Maak het niet nog ingewikkelder!’. Vrolijk makenZijn politici en ambtenaren dan zelf geen burger? Hebben ze zelf geen last van de bedilzucht en de regelziekte?...

Read More

Overheid, vertrouw uw burgers eens

Het door velen gesignaleerde gebrek aan vertrouwen van de burger in de overheid kan worden ondervangen indien de laatste in staat is vertrouwen aan de burger te geven.Een vertrouwenscrisis tussen burger en overheid! En dat is de schuld van de politiek – of toch niet? Het is de burger zelf, meent Jos van der Lans (Opiniepagina, 1 december). Volgens hem neemt Nederland steeds meer het karakter aan van een Grote Zelfbedieningszaak: Koning Burger, voorheen onderdaan, nu vrijelijk consumerend en daarin niet gehinderd door enig weerwerk van de kant van steeds onzekerder professionals in de publieke sector. Mark Bovens meent dat we de lagere middenklasse zijn kwijtgeraakt (Opinie & Debat, 31 december). Een groep zwanger van onbehagen en wantrouwen, met het gevoel dat ze niet meetellen. Willen...

Read More

We zijn niet zwak, ziek en misselijk

We voeren een discussie over solidariteit en het sociale stelsel. Maar het is een schijndiscussie. Want het eigenlijke probleem benoemen we niet. Dat is het steeds gebrekkiger functioneren van onze grootste maatschappelijke verworvenheid, de sociale verzorgingsstaat. De 20e eeuwse verzorgingsstaat bracht ons welzijn en geluk. Datzelfde welzijn en geluk zal stelselmatig weer verdwijnen als we niet met z’n allen de moed hebben de verzorgingsstaat ook weer te ontmantelen. Geen ingrijpende hervorming zoals het kabinet wil, of voorzichtig bijsturen (of zelfs niets doen) zoals de oppositie voorstelt, maar echt radicale verandering. Want de eigenlijke vraag in de discussie luidt: Hoezo verzorgingsstaat, moeten we verzorgd worden? Zijn we zwak, ziek en misselijk? De verzorgingsstaat met alle bijbehorende...

Read More

Iedereen op eigen benen

De hervormingsagenda van het kabinet is een stap in de goede richting maar gaat lang niet ver genoeg. Tegelijkertijd lijkt meer maatschappelijke hervorming politiek niet haalbaar. Niet verwonderlijk, want het ontbreekt aan een samenhangende en aansprekende visie op de toekomst. Er is een beeld ontstaan van hardvochtige saneerders die hun kans grijpen. Je hoeft alleen maar 'asociaal' en 'oneerlijk' te roepen om je populair te maken.Dat maakt het nog moeilijker om de werkelijke problemen aan te pakken. Daarvoor moeten we ze eerst benoemen en dat doen we liever niet, ook dit kabinet niet. Wat zijn de echte problemen? En wat zouden echte oplossingen zijn? Is er een nieuw perspectief mogelijk?1. Echte problemenBemoeizucht en betuttelingOm te beginnen is er de overheid. Het moment is niet ver meer...

Read More